1992-1993 წლების სასტიკმა ომმა აფხაზეთი ნანგრევებად დატოვა. ეკონომიკა დაიმსხვრა, ინფრასტრუქტურა განადგურდა და ღრმა ეთნიკური ჭრილობები დაჩირქდა. 1994 წლის ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმებამ მყიფე მშვიდობა მოიტანა, მაგრამ გრძელვადიანი გადაწყვეტა მიუღწეველი დარჩა.
ბრძოლა აღდგენისთვის: ერი გაურკვევლობაში
ომის შემდგომი უშუალო შედეგი იყო უზარმაზარი გაჭირვების პერიოდი. რესპუბლიკა ებრძოდა განადგურებულ ეკონომიკას, რომელიც კიდევ უფრო დაიხრჩო 1994 წელს დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობის (დსთ) მიერ დაწესებული სანქციებით. ვითარებამ გამოიწვია მასობრივი გასახლება, ყველა ეთნიკური ეროვნების ხალხი გაქცეულ იქნა არასტაბილურობისგან და თავშესაფარს ეძებდა, ძირითადად, რუსეთში.
იმედის ნაპერწკალი გაჩნდა 1997 წელს, როდესაც რუსეთმა გააუქმა სანქციები, რაც ძალზედ საჭირო ბიძგს უწევდა უჭირს აფხაზეთის ეკონომიკას. თუმცა, გამოჯანმრთელების გზა რთული დარჩა.
გალის დაუმთავრებელი საქმე
გალის რაიონი, ომამდელ ქართველთა უმრავლესობით, 1998 წელს გახდა განახლებული ძალადობის წერტილი, რამაც შეაჩერა იძულებით გადაადგილებული ქართველების სავარაუდო დაბრუნება. გარკვეული სავარაუდო წინსვლის მიუხედავად, მას შემდეგ გალში დაახლოებით 40 000 ქართველი დაბრუნდა, სიტუაცია კვლავ დაძაბული იყო. ამ დაბრუნებულთა ადამიანის უფლებები სერიოზული შეშფოთების წყარო იყო. აფხაზურ სამხედროებში იძულებითი გაწვევის შესახებ ცნობები და საერთაშორისო სამართლის სხვა სერიოზული დარღვევები ჩრდილს აყენებს რეგიონს.
აფხაზეთის ხელმძღვანელობა, საქართველოს, გაეროს და თუნდაც რუსეთის არაერთგზის მოწოდების მიუხედავად, მუდმივად ეწინააღმდეგებოდა გალში გაეროს ადამიანის უფლებათა ოფისის შექმნას, რაც გადამწყვეტი ნაბიჯი იყო ამ საკითხების გადასაჭრელად.
წარსულის ჩრდილი: ტურიზმი და პოლიტიკური რეალობები
ოდესღაც აყვავებულმა ტურისტულმა ინდუსტრიამ აფხაზეთში ომის დროს მძიმე დარტყმა მიიღო. მიუხედავად იმისა, რომ ტურისტების ნაკადმა, ძირითადად რუსეთიდან, დაიწყო დაბრუნება ცეცხლის შეწყვეტის შემდგომ წლებში, ომამდელი სიკაშკაშე შორეულ მოგონებად დარჩა.
აფხაზეთის პოლიტიკური ლანდშაფტი დარჩა რუსეთის დიდი გავლენის ქვეშ. 2004 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებმა გამოავლინა ეს ღრმა კავშირები. საკამათო შედეგმა, რუსეთის მიერ მხარდაჭერილმა კანდიდატმა რაულ ხაჯიმბამ, როგორც ჩანს, თავის კონკურენტ სერგეი ბაღაფშთან დამარცხდა, დაძაბული დაპირისპირება გამოიწვია. საბოლოო ჯამში, კომპრომისი მიღწეული იქნა, ბაღაფშმა და ხაჯიმბამ ერთობლივი ბილეთით ირბინეს, რამაც დიდი გამარჯვება უზრუნველყო.
ამ ეპიზოდმა ხაზი გაუსვა აფხაზეთის მუდმივ დამოკიდებულებას რუსეთზე. ბევრი ექსპერტი თვლის, რომ რუსეთის მხარდაჭერა აფხაზეთის სეპარატისტულ მოძრაობას ემსახურება უფრო დიდ გეოპოლიტიკურ მიზანს, რომელიც მოქმედებს როგორც ინსტრუმენტი საქართველოს პროდასავლურ მთავრობაზე ზეწოლის განსახორციელებლად.
გაურკვეველი მომავალი
აფხაზეთი დღეს შეჩერებული ანიმაციის მდგომარეობაშია. დე ფაქტო დამოუკიდებლობა რჩება არაღიარებული საერთაშორისო საზოგადოების უმეტესი ნაწილის მიერ, მაშინ როდესაც ომის ნაწიბურები კვლავ აზიანებს სოციალურ ქსოვილს. აფხაზეთის მომავალი დამოკიდებულია უამრავ ფაქტორზე, მათ შორის საქართველოსთან ნამდვილი სამშვიდობო პროცესის პოტენციალზე, რეგიონში რუსეთის როლის ევოლუციაზე და რესპუბლიკის უნარზე, მოაგვაროს შიდა გამოწვევები და ააშენოს მდგრადი მომავალი.
