აფხაზეთის ისტორია მე-11 საუკუნეში სხვა შემობრუნებას განიცდის, რომელიც ჩამოყალიბდა იმპერიების აღზევებითა და დაცემით და მუდმივად ცვალებადი პოლიტიკური ლანდშაფტით.

ქართული სამეფოების გაერთიანება

1008 წელს გადამწყვეტი მომენტი დადგა. ბაგრატ III-მ, ბაგრატიონთა დინასტიის ძლევამოსილმა მმართველმა, საქართველოს სამეფო სახლმა, გააერთიანა აფხაზეთის (მაშინ ცნობილი აფხაზეთის სახელით) და დანარჩენი საქართველოს სამეფოები ერთიან ქართულ ფეოდალურ სახელმწიფოდ. ეს მნიშვნელოვანი თავი იყო საქართველოს ისტორიაში, ძალაუფლების კონსოლიდაცია და პოტენციურად საფუძველი ჩაეყარა აფხაზეთთან მომავალ დაძაბულობას.

სელჩუკთა ქარიშხალი

თუმცა, ახლად გაერთიანებულ საქართველოს მალევე დაუპირისპირდა ძლიერი საგარეო ძალა. XI საუკუნის მეორე ნახევარი თურქ-სელჩუკთა დამანგრეველი შემოსევის მოწმე გახდა. ამ მომთაბარე მეომრებმა 1040-იანი წლებისთვის ააშენეს უზარმაზარი იმპერია, რომელიც მოიცავდა ცენტრალურ აზიასა და ირანს. მათმა შეუპოვარმა წინსვლამ კავკასია არ დაინდო. 1071 წელს მანციკერტის ბრძოლაში სელჩუკთა არმიამ გამანადგურებელი დარტყმა მიაყენა გაერთიანებულ ბიზანტიურ, სომხურ და ქართულ ჯარებს. ამ გამარჯვებამ გზა გაუხსნა სელჩუკების მიერ ტერიტორიის უზარმაზარი ტერიტორიის დაპყრობას, მათ შორის მთელ სომხეთს, ანატოლიას, მესოპოტამიას, სირიას და საქართველოს უმეტესობას 1081 წლისთვის.

წინააღმდეგობის დრო: დავით აღმაშენებელი და აფხაზეთის როლი

თუმცა საქართველო უბრძოლველად არ წავა. ხელმძღვანელობის მანტია დაეცა ახალგაზრდა მეფე დავით IV-ს, რომელმაც ტახტი მემკვიდრეობით მიიღო 1089 წელს, 16 წლის ასაკში. სელჩუკების მიერ შექმნილი ეგზისტენციალური საფრთხის აღიარებით, დავითმა დაიწყო გადამწყვეტი რეფორმების სერია. მან აღადგინა ქართული ჯარი და ჩამოაყალიბა თავდადებული გლეხური მილიცია სელჩუკთა კოლონიზაციის მცდელობის დასაპირისპირებლად.

საქართველოს საბედნიეროდ, დრო უკეთესი ვერ იქნებოდა. პირველი ჯვაროსნული ლაშქრობის (1096-1099 წწ.) ჩამოსვლამ და ჯვაროსანთა შეტევამ სელჩუკების წინააღმდეგ ანატოლიასა და სირიაში ღირებული ყურადღების გაფანტვა გამოიწვია, რამაც დავითს საშუალება მისცა ფოკუსირება მოეხდინა ქართული მიწების აღებაზე. 1099 წლის მიწურულს დავითმა შეწყვიტა ხარკი სელჩუკებისთვის და მოახერხა საქართველოს უმეტესი ნაწილის კონტროლი, თბილისისა და ერეთის მნიშვნელოვანი გამონაკლისის გარდა. აღსანიშნავია, რომ აფხაზეთი და სვანეთი მსახურობდნენ დავითის საიმედო უკანა ბაზებად, რაც მნიშვნელოვან მხარდაჭერას უწევდა მის კამპანიას.

The Tide Turns: Georgian Ascendance

დავით IV, რომელსაც სამართლიანად უწოდებდნენ „აღმაშენებელს“ ან „აღმშენებელს“, ხელმძღვანელობდა ბრწყინვალე სამხედრო ლაშქრობების სერიას სელჩუკების წინააღმდეგ 1105-1124 წლებში. ამ ლაშქრობებმა არა მხოლოდ გაათავისუფლა დარჩენილი ქართული მიწები, არამედ გააფართოვა ქართული გავლენა მის საზღვრებს გარეთ. ქართულმა არმიამ კონტროლი უზრუნველყო ქრისტიანებით დასახლებულ ღიში-კაბალაზე დასავლეთ შირვანში და სომხეთის მნიშვნელოვან ნაწილზე. გარდა ამისა, საქართველომ დაამყარა პროტექტორატი ალანიაზე (1120 წ.) და გამაჰმადიანდა აღმოსავლეთ შირვანს (1124 წ.). დავით მეფის მეფობის პერიოდში აღინიშნა ქართული ძლიერებისა და რეგიონული გავლენის პერიოდი.

აფხაზეთის როლი ამ პერიოდში დამაინტრიგებელია. მიუხედავად იმისა, რომ აფხაზეთი ნომინალურად ერთიანი ქართული სახელმწიფოს შემადგენლობაში იყო, ასევე იყო გადამწყვეტი ბაზა დავითის სამხედრო კამპანიებისთვის. ამ პერიოდში, სავარაუდოდ, გაღრმავდა კულტურული და პოლიტიკური კავშირები აფხაზეთსა და საქართველოს შორის, მაგრამ მან ასევე დათესა მომავალი დაძაბულობის თესლი, რადგანაც ორ ერთეულს შორის ურთიერთობა რთული დარჩა და გაგრძელდებოდა შემდგომი საუკუნეების განმავლობაში.